Słowniczek greckich słów cz. 10 (przyjaciel, czas, prezent i biec)

Słowniczek greckich słów to cykl poniedziałkowych postów na fanpejdżu, w którym przedstawiam ciekawe greckie wyrazy wraz z tłumaczeniem i krótkim komentarzem na temat ich użycia.

Jak powiedzieć po grecku: przyjaciel, czas, prezent i biec? Odpowiedź znajdziesz poniżej.

ΦΙΛΟΣ

Słowo (o) φίλος /o filos/ ma dwa podstawowe znaczenia: kolega, przyjaciel oraz partner. Trzecie znaczenie to miłośnik czegoś, np. ο φίλος του θεάτρου /o filos tu theatru/, czyli miłośnik teatru.

Przyjaźń to (η) φιλία /i filija/, a serial Przyjaciele po grecku miał tytuł Τα Φιλαράκια /ta filarakia/.

Grecy mają też takie powiedzenie, które bardzo lubię: Πες μου ποιος είναι ο φίλος σου να σου πω ποιος είσαι /pes mu pios ine o filos su na su po pios ise/ – Powiedz mi, kto jest twoim przyjacielem, a powiem ci, kim jesteś.

ΧΡΟΝΟΣ

Mówi się, że czas to pieniądz. Grecy też w to wierzą i mówią: ο χρόνος είναι χρήμα /o hronos ine hrima/. Ze słowem (ο) χρόνος, czyli czas, jest bardzo dużo wyrażeń. Kilka najczęściej używanych to:
⏰ ο ελεύθερος χρόνος /o eleftheros hronos/ – czas wolny
⏰ χάνω το χρόνο μου /hano to hrono mu/ – tracę czas
⏰ με πιέζει ο χρόνος /me piezi o hronos/ – czuję presję czasu

Co ciekawe w liczbie mnogiej występują 2 formy tego słowa: οι χρόνοι /i hroni/ oraz τα χρόνια /ta hronia/. Pierwsza forma oznacza czas gramatyczny, a druga – lata, np. πολλά χρόνια /pola hronia/ – wiele lat (w odrożnieniu od χρόνια πολλά /hronia pola/, czyli wszystkiego najlepszego).

ΔΩΡΟ

Dzisiejsze słowo to (το) δώρο /to dhoro/, czyli prezent, dar. Prezenty mogą być:
? το γαμήλιο δώρο /to ghamilio dhoro/ – prezent na ślub
? το Πρωτοχρωνιάτικο δώρο /to protohroniatiko dhoro/ – prezent na Nowy Rok (Grecy nie dają sobie prezentów pod choinkę, tylko na Nowy Rok)
? το δώρο Χριστουγέννων /to dhoro hristujenon/ – dosłowne tłumaczenie to: prezent na Święta Bożego Narodzenia, ale po polsku jest to „czternastka”, czyli dodatkowe, czternaste wynagrodzenie od pracodawcy.

Greckie imiona też mogą mieć w sobie słowo „prezent”, np. Θεόδωρος /theodhoros/ i Θεοδώρα /theodhora/ składają się ze słów θεός /theos/, czyli bóg + δώρο, a oznaczają dar boski.

Zobacz też: Prezenty, które ucieszą wielbicieli Grecji.

ΤΡΕΧΩ

Czasownik τρέχω /treho/ znaczy dosłownie biec, np. Τρέχω στο μαραθώνιο /treho sto marathonio/ – biec w maratonie. Innym popularnym znaczeniem jest „spieszyć się”, synonim βιάζομαι /wiazome/.

Grecy często używają też następujących wyrażeń z tym słowem:
➡ τρέχω πάνω κάτω /treho pano kato/ – biegać w tę i z powrotem
➡ τρέχει η μύτη μου /trehi i miti mu/ – cieknie mi z nosa
➡ τρέχω και δε φτάνω /treho kie dhe ftano/ – nie nadążać ze swoimi obowiązkami, np. Πώς πάνε οι δουλειές; Ασ΄τα. Τρέχω και δε φτάνω. /pos pane i dhulies · asta treho kie dhe ftano/ – Jak się mają sprawy? Szkoda gadać. Ledwo się wyrabiam.

Wszystkie słowa z greckiego słowniczka znajdziesz pod tagiem Słowniczek greckich słów.