Nazwy marek używane w codziennym języku greckim

Istnieją w języku greckim słowa, które początkowo były nazwami marek, a teraz stanowią nazwę ogólną dla danego rodzaju produktów . Zamiast więc określać dany produkt jego właściwą nazwą, Grecy używają nazwy marki, która być może wytworzyła ten produkt jako pierwsza lub jest najbardziej znana z tego właśnie produktu.

Dla lepszego zobrazowania tego zjawiska podam Ci przykład z języka polskiego: gdy po polsku mówimy „adidasy”, niekoniecznie myślimy o butach marki Adidas. Adidasami nazywamy buty sportowe dowolnej marki. Podobnie gdy mówimy „pampersy” mamy na myśli pieluszki jednorazowe każdej marki, a nie konkretnie marki Pampers.

Skoro już wiesz, o co w tym chodzi, zobaczmy, jakie produkty codziennego użytku w Grecji przyjęły nazwy marek i jaka jest ich ogólna, grecka nazwa.

Νουνού

Nουνού /nunu/ to grecka marka produktów mlecznych istniejąca na rynku od 1923 roku. Choć pod tą marką produkowane są mleka, sery, jogurty i inne produkty, mianem νουνού określa się tylko jeden produkt: skondensowane mleko w puszce, które początkowo przeznaczone było dla dzieci, ale używają go też dorośli, głównie do kawy.

Nazwa tego produktu po grecku to (το) συμπυκνωμένο γάλα /to simbiknomeno ghala/ oraz (τo) γάλα εβαπορέ /to ghala ewapore/, czyli skondensowane, zagęszczone mleko.

Liposan

Liposan (rzadziej zapisywana jako λιποζάν /lipozan/) to nazwa ochronnej pomadki do ust znanej w innych krajach pod nazwą Labello.

W Grecji mianem liposan określa się każdą pomadkę ochronną, a jej ogólna nazwa brzmi: (το) ενυδατικό χειλιών /enidhatiko hilion/, czyli nawilżacz do ust, albo (το) στικ περιποίησης χειλιών /stik peripiisis hilion/, czyli pomadka ochronna do ust w sztyfcie.

Hansaplast lub χανζαπλάστ

Firma produkująca Liposan jest też właścicielem marki Hansaplast (po grecku się zapisuje i wymawia jako χανζαπλάστ /hanzaplast/). Słowo to stało się synonimem plastrów na skaleczenia.

Po grecku na plaster na skaleczenia mówi się (το) τσιρότο /to ciroto/ lub (ο) λευκοπλάστης /o lewkoplastis/, ale nikt tych słów raczej nie używa.

Azax

Nazwa Azax to wcześniejsza nazwa marki Ajax. Jednym z jej pierwszych produktów był płyn do mycia szyb i z nim właśnie ta nazwa się Grekom kojarzy.

Dzisiaj słowo azax (rzadziej zapisywane jako άζαξ) używa się zamiast (το) καθαριστικό για τα τζάμια, czyli płyn myjący do szyb.

Wettex lub βετέξ

Pozostając w temacie sprzątania, kolejnym produktem, który przyjął nazwę marki jest gąbkowa ściereczka do wycierania płynów, potocznie nazywana βετέξ /weteks/ od nazwy marki Wettex. Prawdopodobnie żaden Grek nie nazywa tej ściereczki jej pełną nazwą, która brzmi (η) σπογγοπετσέτα /i spongopeceta/.

Depon

Nazwa Depon (wymawia się jako ντεπόν /depon/) to dla Greków niemal synonim tabletek przeciwbólowych. Depon zawładnął greckim rynkiem, być może dlatego, że jeszcze do niedawna był łatwo dostępny w każdym kiosku i sklepiku (teraz można go dostać tylko w aptece). Istnieją też inne marki leków przeciwbólowych, ale to właśnie nazwy depon używa się, gdy mówimy o tabletkach przeciwbólowych.

Tabletka przeciwbólowa po grecku to (το) παυσίπονο /to pawsipono/.

Pummaro

Pummaro to nazwa znana każdej greckiej gospodyni. W 1990 roku grecka firma zajmująca się przetwórstwem pomidorów wprowadziła na rynek pierwszy przecier pomidorowy zapakowany w kartonik. Od wtedy wszystkie podobne produkty w Grecji zyskały miano Pummaro (czasami zapisywane jako πουμαρό /pumaro/).

Rzeczywista nazwa przecieru pomidorowego to (ο) τοματοπολτός, czyli przecier pomidorowy, lub (η) σάλτσα ντομάτας, czyli sos pomidorowy.

Βιτάμ

Innym produktem spożywczym używanym często do wypieków jest Bιτάμ /witam/ – marka margaryny. Historia marki sięga roku 1947 roku, gdy na rynku greckim pojawiła się pierwsza margaryna wyprodukowana z tłuszczów roślinnych i była w przystępnej cenie. Dzisiaj pod marką Βιτάμ znajdziemy zarówno margarynę, jak i masło oraz napoje mleczne, ale nazwa ta już na zawsze będzie się kojarzyła Grekom z margaryną (choć spotkałam się też z tym, że dla niektórych Βιτάμ to masło).

Margaryna po grecku to (η) μαργαρίνη /i margharini/, a masło – (το) βούτυρο /to wutiro/.

Τάπερ

Słowo τάπερ /taper/ pochodzi od nazwy amerykańskiej marki Tupperware, która produkuje plastikowe pojemniki na żywność. Grecy zabierają pojemniki z jedzeniem do pracy, do szkoły czy na wycieczkę, szczególnie wtedy, gdy nie chcą wydawać pieniędzy na gotowe jedzenie lub dbają o zdrową dietę.

Na taki pojemnik powiemy po grecku (το) πλαστικό δοχείο /to plastiko dhohijo/, czyli plastikowy pojemnik lub (το) δοχείο για φαγητό /to dhohijo ja faghito/, czyli pojemnik na żywność.

Μίκυ Μάους

Kto z nas nie zna Myszki Miki? Grecy też ją znają, ale pod słowami Mickey Mouse lub zapisywanymi po grecku Μίκυ Μάους kryje się coś więcej niż tylko Myszka Miki i jej przygody.

Grecy nazywają tak każdą bajkę dla dzieci i każdy komiks z udziałem postaci Disneya. Rzeczywista nazwa tych kreskówek to (τα) κινούμενα σχέδια /ta kinumena shiedhia/, czyli dosłownie ruszające się szkice.

Dlaczego warto znać powyższe wyrazy?

Istnieje jeszcze wiele innych nazw marek, których w codziennym języku greckim używa się zamiast ogólnej nazwy produktu. Dlaczego warto je znać?

Po pierwsze dlatego, że Grecy używają ich bez zastanawiania się, czy ich rozmówca zna powyższe marki, czy nie (zakładają, że tak, bo dla nich to naturalne). Natomiast osoba ucząca się języka greckiego prawdopodobnie nigdy nie miała styczności z większością tych marek (szczególnie greckich).

Po drugie dlatego, że słów tych nie znajdziesz w żadnym słowniku, a wyszukiwarka też nie za wiele Ci pomoże (najwyżej pokaże Ci oryginalny produkt danej marki, ale nie podpowie, że odnoszą się one też do produktów innych marek).

Jeśli znasz inne nazwy marek, których używa się zamiast nazwy produktu, daj znać w komentarzu. Jak wspomniałam wyżej, jest ich jeszcze wiele.